In parochiecentrum Den Wolschaerder in Mortsel, tegenover Hof Savelkoul, huist al 50 jaar lang toneelvereniging Toneelgezellen vzw. Een mijlpaal voor een groep vrienden en gelijkgestemden die blijven bestaan door de kracht van vrijwillige inzet. “Een groep kan maar bestaan door de goede leden die de boel rechthouden. Als we al 50 jaar hebben behaald, zegt dat genoeg over de dynamiek en cohesie binnen de groep.”
Foto’s: Harald Bracke
50 jaar betekent heel wat inzet, heel wat voorstellingen en vooral heel wat plezier. Begonnen in november 1974, telt Toneelgezellen een kleine 30 enthousiaste leden. “Een theatergroep is een komen en gaan van mensen, dat is overal zo. Maar we hebben nog altijd een paar leden die er al van het begin waren en nog actief zijn”, vertelt raadslid Harald Bracke.
Een aaneenrijging van hoogtepunten
Die leden waar Harald het over heeft zijn Marja en haar man Raf. Beiden 80ers die mee aan de wieg stonden van de groep en nog steeds hun steentje bijdragen op en naast het podium. “In mei 1974 zaten we met vrienden op een terrasje, na een voorstelling in de Koninklijke Nationale Schouwburg (nu Het Toneelhuis in de Stadsschouwburg). Daar is het idee ontstaan om zelf toneel te spelen”, weet Marja nog. Zij speelt occasioneel nog een rolletje en staat in voor naaiwerk en grime. “De plaatselijke ‘Kristelijke WerknemersBeweging’ (KWB) Sint-Jozef speelde toen in Mortsel al toneel, maar enkel met mannen. Wij wilden, los van de KWB, ook vrouwen betrekken. En dat bleek een groot succes.”
Advertentie
“Er was blijkbaar behoefte aan een toneelvereniging in onze wijk want we werden goed onthaald. Toen de successen elkaar bleven opvolgen, moesten we wel wat structuur brengen binnen onze theatervriendengroep. Zo kreeg de vereniging vorm en ontstond de naam ‘Toneelgezellen’”, vult Raf aan. Hij en Marja spelen in de aankomende voorstelling ‘Viva Minerva!’ een kleine rol als koppel.
Hun mooiste herinnering? “Voor mij is dat het stuk ‘Olijfje en haar moordenaar’”, zegt Marja. “Een tragikomedie die we tweemaal opvoerden, met 10 jaar tussen (maart 1982 en maart 1993) en bijna dezelfde rolverdeling.” Echtgenoot Raf heeft meer moeite met kiezen: “Het toneel is voor mij eigenlijk een aaneenrijging van allemaal leuke momenten en hoogtepunten binnen een vriendengroep. Om toch iets te vernoemen: de stukken ‘Eén vloog over het Koekoeksnest’ (november 1999) en het recente ‘Ziekelijk’ (maart 2023). In beide speelde ik dragende rollen met zeer weinig tekst waar het dus vooral op ‘stil spel’ aankwam, wat heel uitdagend is.”
Theatercafé
Typerend aan de voorstellingen van Toneelgezellen is het streepje muziek dat in bijna elk stuk wordt verwerkt, alsook dat het podium niet (meer) op een verhoogd deel van de zaal staat. “De locatie wordt ook gebruikt als een turnzaal en voor elke opvoering toveren we die om naar een theater. Telkens een podium op- en afbouwen kostte ons teveel werk”, legt Harald uit. De capaciteit ging zo een beetje omlaag, maar de zaal zit wel telkens vol.
“Bij ons zitten de mensen niet op rijen zoals in een gebruikelijk theater, maar aan tafeltjes waar ze ook iets aan kunnen drinken. Een soort theatercafé dus. Het voordeel is dat mensen na een voorstelling kunnen blijven plakken, nog iets drinken en nakaarten over de voorstelling met de acteurs. Zo is er meer contact en beleving, geraken mensen aan de praat met elkaar, worden nieuwe connecties gelegd en worden mensen warm gemaakt voor de theaterwereld.”
Dat laatste is nodig, want zoals bij veel verenigingen kampen ze ook hier met de uitdaging om jong engagement te vinden. “Voor sommige zaken en rollen is dat een probleem, al loopt de samenwerking met andere toneelgroepen wel vlot om dit op te vangen. In de toekomst zullen we, denk ik, nog intenser moeten samenwerken om dit en de steeds hogere kosten te overkomen. Maar ondertussen doen we dapper verder.”
Voor hun 50ste verjaardag voert Toneelgezellen het komende seizoen twee jubileumstukken op. Het laatste weekend van november gaat de voorstelling ‘Viva Minerva!’ in première en in maart volgend jaar volgt een stuk over het iconische café Beveren. Wil je daar graag bij zijn? Of voel je je geroepen om je in te zetten voor Toneelgezellen? Neem dan een kijkje op www.toneelgezellen.com.
Advertentie
